DIAGNOZOWANIE
Rozpoznanie tężyczki [utajonej czy jawnej] jest dokonywane na podstawie stwierdzenia typowych objawów klinicznych, poprzez wyniki badań laboratoryjnych oraz m.in. elektromiografii (EMG), elektroencefalografii (EEG), elektrokardiografii (EKG), a także echokardiografii serca.
O ile przy tężyczce jawnej sytuacja jest prostsza, ponieważ występuje ona najczęściej w sytuacji kiedy pacjent ma usuniętą tarczycę i dojdzie do uszkodzenia przytarczyc, w wyniku której dochodzi do zachwiania równowagi wapniowo-fosforanowej. O tyle kiedy u pacjenta podejrzewa się, że za jego objawy może odpowiadać tężyczka utajona, zasadne jest w takim przypadku wykonanie próby tężyczkowej. To próba tężyczkowa jest tzw. złotym standardem do zdiagnozowania czy pacjent zmaga się z formą utajoną tężyczki. Należy także pamiętać, że w ok. 10% przypadków próba tężyczkowa może wyjść ujemna, a pacjent i tak będzie zmagał się z tężyczką.
Istotą elektromiografii jest poddanie badaniu prądów czynnościowych mięśni i ma ono podstawowe znaczenie w diagnozowaniu chorób mięśni, obwodowego układu nerwowego i rdzenia kręgowego. Jawnym badaniem potwierdzającym rozpoznanie tężyczki utajonej jest dodatnia próba ischemiczna (tężyczkowa), którą wykonuje się, poprzez uciśnięcie ramienia opaską elastyczną (po to, aby przepływ krwi został zahamowany) przez okres czasu do 10 minut, dołączając w 2 ostatnich minutach hiperwentylację. Próbę tężyczkową uznaje się za dodatnią, kiedy po zwolnieniu mankietu w EMG można zaobserwować wieloiglicowe potencjały (multiplety). Ponadto badanie EMG z użyciem igły daje również możliwość potwierdzenia innych zaburzeń mięśniowych, jak np. ciągów miotonicznych, rzekomomiotonicznych, miokimii, itd.
Próba ischemiczna (tężyczkowa) bazuje na powstaniu zaburzeń funkcji obwodowego układu nerwowego i układu mięśniowego poprzez niedokrwienie, a także i niedotlenienie oraz kwasicę metaboliczną (wynik niedokrwienia i niedotlenienia i ich konsekwencji – nasilenia przemian beztlenowych) skompensowaną przez alkalozę oddechową. Najbardziej uzasadnione pod kątem medycznym zdaje się zastąpienie stwierdzenia „zapis EMG typowy dla tężyczki” określeniem „obraz EMG spotykany u osób z tężyczką”. Niestety mimo przydatności badania EMG, nie jest ono ciągle w pełni zestandaryzowanym badaniem i często wraz z daną sytuacją kliniczną pacjenta kluczowa jest opinia neurologa prowadzącego.
Objawy elektrokardiograficzne (w skrócie – EKG) tężyczki, które mogą pomocne w diagnostyce to wydłużenie odstępu QT, wydłużenie odcinka ST, spiczaste załamki T, bloki przewodzenia i zaburzenia rytmu serca. W badaniu echokardiograficznym obserwuje się także wypadanie płatka zastawki dwudzielnej.
Z kolei przy badaniu EEG (pełna nazwa: elektroencefalografia) w przypadkach znacznej hipokalcemii stwierdzono nieregularność i zwolnienie rytmu alfa, występowanie fal theta, a podczas hiperwentylacji mogą wystąpić fale delta, rzadko iglice, fale ostre czy zespoły iglicy z falą wolną. Czasem stwierdza się także obecność wyładowań napadowych, ale przy stężeniu wapnia w surowicy krwi poniżej 1,5 mmol/l.
Poza badaniem neurologicznym EMG próby tężyczkowej niezbędne jest także wykonanie diagnostyki laboratoryjnej (dopasowanej pod objawy i jednostki chorobowe pacjenta).
Celem tego artykułu nie jest dostarczanie spersonalizowanych zaleceń dotyczących terapii ani ułatwianie samodzielnego leczenia. Dobranie terapii powinno odbywać się wyłącznie pod opieką specjalisty.
- K. Popławska, K. Rychlik, K. Omidi, A. Będzichowska, A. Wawrzyniak, B. Kalicki, Tężyczka jako przyczyna utraty przytomności, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, nr 14(2)/2018.
- A. Prusiński, Neurologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
- W. Kozubski, P. P. Liberski, Neurologia: podręcznik dla studentów medycyny. Tom 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- W. Kołłątaj, B. Kołłątaj, M. Klatka, I. Kapczuk., Tężyczka utajona i pobudliwość nerwowo-mięśniowa, „Endokrynologia Pediatryczna”, nr 17/2018.
- K. Jaracz, W. Kozubski, Pielęgniarstwo neurologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
Swoją wizytę zrealizujesz tutaj:
Jak do nas trafić? Przeczytaj w zakładce:
